Erzurum Yolculuğu – Aleksandr Puşkin

05 Haz Erzurum Yolculuğu – Aleksandr Puşkin

İş Kültür’ün tarih serilerinde çok güzel kitaplar var. Bunlardan biri de Puşkin’in kimseyi dinlemeyip Kafkas cephesine doğru yola çıktığı ve gördükleri üzerine notlar düştüğü seyahatnamesi olan Erzurum Yolculuğu.

Notlar, Gürcistan tarafından başlayıp, Erzurum’a kadar uzanıyor. Önce Rus cephesine ulaşmak için yola çıkan Puşkin bu yol üzerinde kaldığı kasabaları, köyleri, orada yaşadığı detayları, diyalog kurduğu kişileri tasvir ediyor. Sonrasında Osmanlı topraklarına vardığında önce Kars daha sonrasında Erzurum’da yaşananları onun gözünden görüyoruz.
Öncelikle belirtmeliyim ki, bu kitabın önsözünde de belirtildiği gibi, kitap taraflı bir yaklaşımda değil aksine taraflı olmadığı için Rusya’da oldukça eleştirilmiş. Puşkin’in hümanizmini aldığı notlarda Türklerden bahsederken, ya da cephede henüz ölmüş genç bir Türk askerinin betimlemesinde görüyoruz.

Ayrıca bu tip seyahatnameler kendi tarihimiz bize tersten sunduğu içinde birçok eleştirisel yol açmakta. Örneğin ordularımızın ne kadar amatör ve beceriksiz olduklarını, oradaki coğrafyada aslında kimlerin yaşadığını vb. bir sürü tespiti yapabileceğimiz bir platform sunuyor.

Tarihe tanıklık edilmiş bir şeyler okumak isterseniz, Puşkin gözünden, savaşı, halkları, ülkemizin doğu coğrafyasını biraz daha tanımak için tavsiye edebilirim.

Kitap adı: Erzurum Yolculuğu
Orijinal adı: Voyage to Erzurum
Yazar: Aleksandr Puşkin
Çeviri: Ataol Behramoğlu
Yayınevi: Türkiye İş Bankası Yayınları
Sayfa: 114
Baskı: 2014
Tür: Anı, Anlatı

Erzurum Yolculuğu – Aleksandr Puşkin

Arka kapak;
Erzurum Yolculuğu, Puşkin’in çok yönlü zekasının, kültürünün ışıltılarıyla parlayan bir yapıttır. Kafkas doğası betimlerinin, yıllar sonra, bir başka büyük yazarı, Maksim Gorki’yi etkilemiş olduğu rahatça söylenebilir. Savaş alanı betimlerinin ise, Sivastopol’da ve hatta Savaş ve Barış’ta Lev Tolstoy’u derinliğine etkilemiş olduğu açıklıkla görülebilmektedir. Goryuhino Köyü Tarihi adlı metin, romantiklerin “tarih” anlayışına karşı yazılmış bir “parodi”dir. Puşkin, köylünün de tarihselliğe hakkı olduğunu yergisel, ironik bir dille anlatıyor. Goryuhino Köyü Tarihi’nin ironik anlatımın arkasında, toprak köleci Rus köylü yaşamının gerçekçi betimlemeleri ve tipleri yer almaktadır.
Erzurum Yolculuğu, Puşkin’in çok yönlü zekasının, kültürünün ışıltılarıyla parlayan bir yapıttır. Kafkas doğası betimlerinin, yıllar sonra, bir başka büyük yazarı, Maksim Gorki’yi etkilemiş olduğu rahatça söylenebilir. Savaş alanı betimlerinin ise, Sivastopol’da ve hatta Savaş ve Barış’ta Lev Tolstoy’u derinliğine etkilemiş olduğu açıklıkla görülebilmektedir. Goryuhino Köyü Tarihi adlı metin, romantiklerin “tarih” anlayışına karşı yazılmış bir “parodi”dir. Puşkin, köylünün de tarihselliğe hakkı olduğunu yergisel, ironik bir dille anlatıyor. Goryuhino Köyü Tarihi’nin ironik anlatımın arkasında, toprak köleci Rus köylü yaşamının gerçekçi betimlemeleri ve tipleri yer almaktadır.