Kibarlık Budalası – Moliere

09 Eyl Kibarlık Budalası – Moliere

Muhteşem bir Moliere eseri. Yıllar önce kralın isteği ile Türk elçisi onuruna hazırlanan oyunun hem Haldun Dormen ve ekibinden seyretmiş, hem de kitabını okumuş oldum. Bu kadar güzel bir eseri hem okumuş hem izlemiş olmak, hemde büyük üstadlar tarafından sahnede izlemek büyük şans oldu benim için.

Oyun sonradan görme birinin, soylulara -ya da zengin kesime, asillere desek daha doğru- özenmesi ile ilgili. Fakat bu kimse oldukça cahil bir kimse. Her konuda az bilgisi olmasından öte, söylenenleri irdelemeden kabul ediyor ve hemen uyguluyor. Kendisi için asil, soylu görünen birinin söylediği herşey doğru, diğer herşey yanlış. Genel olarak bakıldığında mottosu bu budalamızın. Fakat bu şahsın çok parası var. Hal böyle olunca çevresinde yaltaklanan da çok oluyor. Bu yaltaklananlar işlerini görürken yani adamımızı tırtıklarken, bir yandan da onun egosunu okşuyor, istediği cevapları veriyorlar. Yani alan memnun satan memnun…

Moliere’in tüm eserlerinde olan ince ve güzel komedi, bu younunda da hissediliyor. Sadece komedi olarak değil, cahilliğin neler yaptığı ile ilgili de bir eleştiri niteliğinde. İşin tarihi kısmına baktığımızda ise daha ilginç bir ve komik bir olaya denk geliyoruz. Zamanında bu oyunu yazmasını isteyen XIV. Louis, Moliere’den Türkleri rezil edecek bir oyun istemiş. Fakat gel gör ki rezil edilen Türkler değil kralın kendisi olmuş. Bu oyunu izlemeye gelen Türk heyetinin başındaki kişi olan Süleyman Ağa’yı elçi zanneden kral, bu oyun ile birlikte onları küçük düşüreceğini düşünmüş. Fakat sonrasında Süleyman Ağanın aslında mektup gönderen bir kurye olduğu anlaşılmış. Oyun çıkışında Süleyman ağaya, “Kralımızın elbisesini nasıl buldunuz?” diye soran asilzadelere verilen cevap ise kralın bir kaç gün boyunca dışarı çıkmamasına neden olmuş; “Padişahımız efendimizin selama çıktığı zaman bindiği at bile daha süslüdür!” Bu olay sonrasında Moliere sona çok yakın olduğunu düşünmüş, kralın onun için vereceği cezayı beklemiş.

Tabi konunun daha fazla detayı var ben biraz daha kısa anlattım. Başında olan bazı olaylar da mevcut. Fransız kralının Osmanlı ile yakınmış gibi görünüp, adalara asker göndermesinden tutunda, elçisini İstanbul’dan almasına kadar bir çok noktası var. O dönemlerde krallar bir şekilde Osmanlı Padişahları ile aşık atma çabasına daha doğrusu kendilerini denk görmeye çalışmışlar. Bunun sonucunda ise bir çok komik olay meydana geldiği gibi bazende kanlı olaylar meydana gelmiş. Konuyu arama motorlarına yazıp internetten daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

İyi okumalar.

Kitap adı: Kibarlık Budalası
Orijinal adı: Le Bourgeois Gentilhomme
Yazar: Moliere
Çeviri: Berna Günen
Yayınevi: İş Bankası Kültür Yayınları / Hasan Ali Yücel Klasikleri Dizisi
Sayfa: 136
Baskı: 2016
Tür: Tiyatro

Kibarlık Budalası – Moliere

Arka kapak;
Burjuva Mösyö Jourdain’in asilzade olma yolundaki umutsuz ve gülünç mücadelesini anlatan, XIV. Louis’nin en çok güldüğü Molière oyunu unvanını kazanan Kibarlık Budalası ilk kez 14 Ekim 1670’te Chambord’da, aynı yıl 28 Kasım’da ise, sarayda kralın huzurunda oynanmıştır.