Cevdet Bey ve Oğulları – Orhan Pamuk

23 Nis Cevdet Bey ve Oğulları – Orhan Pamuk

Orhan Pamuk’un bu ilk romanında, 1905 yılından 1970’lere kadarki Türkiye’nin modernleşme süreci, Nişantaşı’lı zengin bir aile aracılığıyla anlatılıyor.

Kitap üç bölümden oluşuyor, bu üç bölümde Türkiye’nin modernleşme süreci üç nesilin hayatı paralelinde işleniyor. Cevdet Bey, Osmanlı’nın son dönemleri ve Cumhuriyetle birlikte oluşan yeni Müslüman zengin sınıfı temsil ediyor. Cevdet Bey’in hayattaki anlam arayışı da, dönemin toplumsal yapısına paralel olarak “zengin ve batılı, modern, iyi bir aileye sahip olmak”tan geçiyor.

İkinci bölümde, Cevdet Bey, kalabalık ailesi ile Nişantaşı’ndaki evinde yaşıyor, işlerini daha büyütüyor ve hatta yine dönemin sanayileşme akımına paralel olarak, bir fabrikanın hayalini kuruyor. Bu bölümde hikayeye evin küçük oğlu Refik’in üniversiteden arkadaşları Ömer ve Muhittin karakterleri dahil oluyor. Cevdet Bey’in tersine üç karakter de ‘idealist’. Hayatın anlamının peşinde koşarken yolları kesişen gençler, kendi kişisel sorunlarından çok ülke ve toplum meseleleri üzerinde kafa yormaya, çözümler aramaya çalışan dönemin Türk aydınlarını temsil ediyor. Ancak her biri gerçekte başarılı ve kendini gerçekleştirmiş kişiler olmayı isteyip de hedeflerine varamayan romantikler olmaktan öteye gidemiyor.

Nişan/düğün/sünnet gibi ritüellerle, geleneksel bayram ve aile yemekleri ile, çocukların konağı apartmana döndürme ısrarlarına rağmen aileyi bir arada tutmaya çalışan, gelenekleri, örf ve adetleri temsil eden, korumaya çalışan anne figürü Nigan hanım ile ‘aile’ kavramı bu bölümün de en temel öğesini temsil ediyor.

Son kısım 1970’te geçiyor. Artık Nişantaşı’ndaki konak yerine bir apartman yapılmış… Refik Bey kanserden öldükten sonra burada yaşamını sürdren oğlu Ahmet sol görüşlü bir ressam. Ahmet, babasını pek tanımıyor ve hatta saygı duymuyor. Ahmet, tüm ailenin geçmişine bakılırsa, Cevdet Bey’in ulaşmak istediği noktaya varmış, yani maddi gücü elde etmiş, ancak o da tüm ailesi gibi hayattaki anlam arayışını tamamlayamıyor. Karakterlerin ortak noktası olan anlam arayışı burada da Türkiye’nin o dönem içinde bulunduğu sosyo-kültürel ve politik değerlerle paralellik gösteriyor.

Bu roman aslında Türkiye’nin modernleşme sürecini, Cevdet Bey’in ailesini konu ederek anlatıyor. Karakterlerin tümü, Türk modernleşmesinin farklı dönemlerini temsil ediyor.

Pek çok karakterin ve alt hikayenin anlatıldığı bu kitabı hayatın rastgele bir anlık görüntüsü olmaktan çıkaran ortak tema: “Hayatın amacı nedir, hayatın bir amacı olmalı mıdır?” sorularına cevap araması. Bu soruları baba Cevdet de, oğul Refik de, torun Ahmet de ve hatta diğer yan karakterler de soruyor ve kendilerine göre yanıtlar buluyorlar. Kimi zaman bunalıma giriyor, kimi zaman gülüp geçiyorlar. Onların bu soruyla boğuşmaları Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde gerçekleştiği için, yanıtları da dönem hayatının bir yansıması oluyor haliyle.

Konu ne kadar çekici olsa da, kabul ediyorum, Orhan Pamuk okunması zor bir yazar. Uzun ve sonu gelmeyen cümleleri, her bir karakterin iç konuşmaları ve bitmek bilmeyen hesaplaşmaları çoğu zaman kitabın akıcılığını sekteye uğratsa da; roman okurken beklentileriniz sadece o romanın bir çırpıda okunabilir olması değil, yakın tarihimizin toplum yapısını ve bu yapının insan hayatları, insanların iç dünyaları üzerindeki etkilerini olabildiğince tarafsız, derin, edebi ve gerçekçi bir bakış açısıyla okuyup ufkunuzu genişletmek, yani metaforlarla dolu bir baş yapıt üzerine düşünmekse eğer, Cevdet Bey ve Oğulları’nı kesinlikle çok seveceksiniz. (Bir Orhan Pamuk romanı da zaten, ancak böyle uzun bir cümleyle açıklanabilirdi 🙂

Kitap adı: Cevdet Bey ve Oğulları
Yazar: Orhan Pamuk
Yayınevi: İletişim Yayıncılık
Sayfa: 616
Baskı: 2000
Tür: Roman

#Cevdet Bey ve Oğulları – Orhan Pamuk #Cevdet Bey ve Oğulları #Orhan Pamuk